İslam’da “peygamber” (nebi) ve “resul” terimleri, Allah’ın insanlara mesaj ilettiği seçilmiş kulları ifade eder. Ancak bu iki kavramın arasında ince ve önemli farklar bulunmaktadır. Bu farklar hem Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerle hem de İslam alimlerinin yorumlarıyla açıklanmıştır. Aşağıda bu farkları kapsamlı bir şekilde açıklayacağım.
Peygamber (Nebi) Nedir?
Nebi kelimesi Arapçada “haber veren, bildirici” anlamına gelir. İslam terminolojisinde ise Allah’tan vahiy alan ve bu vahyi insanlara ileten kişidir. Nebiler, genellikle daha önce gönderilen bir resulün getirdiği şeriatı tebliğ eder ve insanları o dine davet ederler.
Kur’an’da Nebiler:
- Allah, nebilerin seçilmiş kişiler olduğunu ve insanlara rehberlik etmekle görevlendirildiklerini belirtir: “Biz, o peygamberleri (nebileri), kendilerine kitabı, hikmeti ve peygamberliği (nübüvveti) verdiğimiz kimseler olarak gönderdik.”
(En’am, 6:89) - Nebiler, çoğunlukla daha önce gönderilmiş olan bir şeriatı veya dini hükümleri hatırlatma ve açıklama görevi üstlenirler: “Her topluma bir uyarıcı (nebi) gönderdik.”
(Nahl, 16:36)
Nebilerin Özellikleri:
- Yeni bir şeriat (dini yasa) getirmezler, var olan şeriatı insanlara öğretir ve yaşatırlar.
- Genellikle resullerin tebliğ ettiği mesajı pekiştirirler.
Resul (Elçi) Nedir?
Resul kelimesi Arapçada “elçi, mesaj taşıyan kişi” anlamına gelir. Dini terim olarak, resul Allah’tan doğrudan vahiy alarak yeni bir şeriat (dini yasa) veya kitap getiren peygamberdir. Resuller, hem nebi hem de yeni bir vahiy getiren elçi olarak kabul edilir.
Kur’an’da Resuller:
- Resuller, Allah tarafından açık bir şekilde gönderildiklerini bildirirler: “Her ümmetin bir resulü vardır. Resulleri geldiğinde, aralarında adaletle hüküm verilir.”
(Yunus, 10:47) - Resuller, Allah’ın emirlerini açık ve kesin bir şekilde tebliğ etmekle görevlidir: “Biz seni bir müjdeleyici ve bir uyarıcı olarak gönderdik.”
(Ahzab, 33:45) - Resuller genellikle yeni bir kitap veya şeriat ile gelir: “Biz, Musa ve Harun’a Furkan’ı (doğruyu yanlıştan ayıran kitabı), Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için bir ışık ve bir öğüt olarak verdik.”
(Enbiya, 21:48)
Resullerin Özellikleri:
- Yeni bir şeriat veya din getirme görevindedirler.
- Daha geniş bir kitleye hitap ederler ve mesajları daha kapsamlıdır.
- Resuller, nebilere göre daha ağır sorumluluk taşırlar.
Peygamber ve Resul Arasındaki Farklar
| Özellik | Nebi | Resul |
|---|---|---|
| Görev Tanımı | Mevcut bir şeriatı tebliğ eder. | Yeni bir şeriat veya kitap getirir. |
| Mesajın Kapsamı | Belirli bir topluluğa yöneliktir. | Evrensel veya daha geniş bir kitleye hitap eder. |
| Gönderiliş Amaçları | Hatırlatıcı ve uyarıcıdır. | Yeni hükümlerle gelir ve yol göstericidir. |
| Sorumluluk Derecesi | Daha hafif bir sorumluluk taşır. | Daha ağır ve kapsamlı bir görev üstlenir. |
Kur’an’dan Örneklerle Resul ve Nebi
- Hem Nebi hem de Resul Olanlar: Bazı peygamberler hem nebi hem de resul olarak gönderilmiştir. Örneğin:
- Hz. Muhammed (s.a.v.): Hem yeni bir kitap (Kur’an-ı Kerim) hem de yeni bir şeriat (İslam) ile gönderilmiştir.
(Ahzab, 33:40)- Hz. Musa: Yeni bir şeriat (Tevrat) getirmiştir ve resuldür.
(Bakara, 2:87) - Sadece Nebi Olanlar:
- Hz. Harun: Kardeşi Hz. Musa’ya yardımcı olarak gönderilmiştir ve kendi başına bir kitap veya şeriat getirmemiştir.
(Saffat, 37:114)
Sonuç olarak şunları söyleyebiliriz:
- Her resul, aynı zamanda bir nebidir; çünkü Allah’tan vahiy alır ve insanlara iletir. Ancak her nebi, resul değildir; çünkü resul olmak, yeni bir dini yasa veya kitap getirmeyi gerektirir.
- Allah, farklı zamanlarda ve farklı topluluklara rehberlik etmeleri için nebiler ve resuller göndermiştir.
- Kur’an, hem resullerin hem de nebilerin insanları hidayete çağıran seçilmiş kullar olduklarını vurgular.
Allah bu peygamberleri göndererek insanları doğru yola davet etmiş ve kullarına olan rahmetini göstermiştir.
